Тәрбие көзі

Қыз бала — ұлттың ұяты, халықтың шырайы. «Қызға қырық үйден тыю» деген дана философиялық қағидаға орай ата-бабаларымыз қыз баланың тәрбиесіне ерекше мән берген. «Қыз өссе, елдің көркі» дегенге сай болу үшін оны адамгершілікке, парасаттылыққа, еңбексүйгіштікке, әдемілікке баулыған. «Қыз жат жұрттық» деп айтылып, өмірден сабақ ала білген бабаларымыз бөтен елде қыздарының тәрбиелігімен, көргендігімен дараланғанын қалады. Сол үшін де ата салттың мәнін өзгертпей, оны қатаң сақтап, келесі ұрпаққа жеткізіп отырды. Нәтижесінде қазақ қыздары адами киелі қасиеттерді бойына жинап, өзге халықтардан ерекшеленді.

«Отбасы – шағын мемлекет» деген екен дауылпаз ақын Қасым Аманжолов. Осы шағын мемлекеттер бірігіп отырып үлкен бір қоғамды құрайды. Қоғам болса бір мемлекеттің негізгі тірегіне айналады. Сол себепті кез келген мемлекет үшін онда өмір сүріп жатқан отбасылардың жағдайы маңызды. Ең алғаш 1993 жылы осы тақырыпты қозғай отырып, қоғам назарын отбасына аудару мақсатымен БҰҰ-ның Бас Ассамблеясы 15 мамырды Халықаралық отбасы күні деп жариялады.

«Гүл өссе — жердің көркі, қыз өссе — елдің көркі» дейміз. Ата-бабамыз осы бір мақалдың астарына үлкен ойды сыйдырған. Кезінде еліне көрік сыйлаған қазақ қызы қандай болған? Қырық үйден, қала берді қара күңнен тыйым көрген. Мінезімен, қылығымен көркін ажарландырған. Халқымыз қызды ертеңгі адал жар, ибалы келін, өмірге ұрпақ әкелетін аяулы ана, ақылшы ене, ел анасы деп таныған. Ал бүгінде осы мақалға қандай ойды сыйдырып жүрміз?..

Nomad play — ұлттық ойындарды насихаттауға арналған танымдық жоба. Оның аясында «Қыз қуу», «Күме алу», «Қыдырайық» сынды үстел ойындары өмірге келді.

Қайнаған қызу тірлік ортасында жүріп, көк кимешекті аспанның астында ұзақ ойға кеттім. Алдымнан ақ орамал таққан әп-әдемі жеңгей өте шықты. Ойымда «Қыз Жібек» әні шырқала бастады: «Орамалы тұрады бес жүз жорға, әгугәй-әгугәй»… Бір кездері биші қыздар тобында жүріп осы әнге билегенде бұл сөздерге қалай мән бермегеніме таң қалдым.