Хәкім Абайға – 175 жыл

Хәкім Абай Құнанбаевтың 175 жылдық мерейтойына орай студенттер мен магистранттар арасында ұйымдастырылған «Абай әлемі» үздік ғылыми жұмыс байқауының жеңімпаздары анықталды.

Бүгін сол бір білім ордасындағы студенттік тәтті шақтар еріксізден есіме оралып отыр. Алдымда ақ қағаз бен қара қалам, жүрегімнің түкпіріндегі сағыныш жазбаларын ағылтып жатқаны шын.

Ел егемендігінің барысындағы жетістіктерімізді бағамдап, талай ұтымды ұсыныстар мен рухани құндылықтарымыздың түп-тамыры жайлы жазатын ұлттық газетімізде жарияланған ел Президенті Қасым-Жомарт Тоқаевтың «Абай — рухани реформатор» атты мақаласында бүгінгі Ұлы дала елінің даму жолын Абайдай ғұламаның ғибратын талдау арқылы нақты көрсеткен.

Ағымдағы жылдың 10 тамызында ел көлемінде Абай күні аталып өтті. Ақындар мен жазушылардың шығармашылығы жаңа мәдениетті қалыптастырып, рухани құндылықтарды оята отырып, әрқашан адамдардың дүниетанымына айтарлықтай әсер етеді.

«Қазақтың бас ақыны — Абай Құнанбаев. Онан асқан бұрынғы-соңғы заманда қазақ даласында біз білетін ақын болған жоқ» — дейді Ахмет Байтұрсынов. Рас… Абайдан оза туған ұлы ақын қазақ даласында болған емес. Абайдың даналығы һәм даралығы тегінен екені бесенеден белгілі. Әйткенмен, оның тұлға болып қалыптасуына әсер еткен бірден бір ұлы күш — халық, сол замандағы қаймана қазақтың тұрмысы мен тыныс-тіршілігі.

Бүгін Пушкин күні. Хәкім Абай орыстың ұлы ақынының шығармашылығын 19 ғасырдың екінші жартысында қазақ тіліне тәржімалаған.

В этом году в Казахстане празднуют 175-летие казахского мыслителя и поэта Абая Кунанбаева.

В связи переходом на дистанционную форму обучения высших учебных заведений 18 мая текущего года состоялась очередная республиканская акция «Час добропорядочности» в онлайн-формате.

Ұлттық руханиятымызда ұлы Абайдың асыл мұраларын зерттеп-зерделеген ғалымдар, терең ой иелері біршама. Уақыт өткен сайын олардың қатары көбейіп келе жатыр.

«Кім десе нағыз дана — Абай дер ем» деп бала кезімде адамзаттың Абайына өлең арнағаным есімде. Кішкентайымнан талап, еңбек, терең ойдың, қанағат пен рақымның бес асыл іс, ал өсек, өтірік, мақтаншақ, еріншек, бекер мал шашпақтың бес дұшпан екені санама сіңді, көкейімде жатталып қалды. Дүниенің кетігіне кірпіш болып қалануды мақсат етіп, алға ұмтылдым.

Хәкім Абай Құнанбайұлының 175 жылдық мерейтойына орай Арқа төрінде республикалық ақындар айтысы өтеді деген жағымды жаңалықты естігелі көңіліміз тасып, бір қуанып қалдық. Студенттер арасында өтетін бұл додада оқу ордамыздың намысын кімдер қорғамақ?

Абай қазақ тарихына байланысты көптеген ой-пікірлерін білдірген. Соның бірі — «Біраз сөз қазақтың түбі қайдан шыққандығы туралы» еңбегін жазған. Яғни, қазақ халқының шығу тарихын Абай ең бірінші рет бастаған. Абай ер жетіп, ел ісіне араласқан дәуір — рушылдық идеологияның, патша өкіметінің отаршылдық «бөліп ал да билей бер» саясатының ықпалымен өршіген кезі. ХІХ ғ. ІІ жартысында Қазақстанда капиталистік қарым-қатынас қалыптасып, жаңа империалистік дамудың алғашқы элементтері қалыптаса бастаған. Әр рудың мүддесін ерекше қорғайтын рушылдық идеология басым болды. Отаршыл патша үкіметі рулық идеологияны өз мүдделеріне пайдаланды. Осындай ескі феодалдық және капиталистік дәуірдің қиылысында өмір сүрген жеке дара тұлға ретінде Абай шығармаларында дәуірдің объективтік бейнесі — қоғамдық қарым-қатынас, қазақ тұрмысы сол дәуірдің дерегі ретінде бейнеленді. Бірақ та Абайдың халық мүддесі үшін жүргізген ағартушылық іс-әрекеті рушылдық болып бағаланды.